Jan Wouters, iconen schilderen

December 2013
Jan Wouters en Marion Dekker, iconen schilderen
Hebben Marion en Jan die gemaakt, klonk het met enige verbazing in de stem van menigeen die de prachtige iconen zag in de vitrinekast van de Vredeskerk. Ja, en ze zijn dan ook erg mooi! Zo zijn er heel wat verborgen talenten binnen onze gemeente waar we geen weet van hebben. De rubriek: “De hobby van”, brengt ze aan het licht.
Als Jan een icoon zag hangen en er bewust naar keek was daar steeds weer die gedachte: Dat wil ik ook nog eens gaan doen. Ook Marion kende dat gevoel bij het zien van een icoon. Toen het boekje van de Volksuniversiteit dan ook weer eens op de mat viel, schreef zij zich in voor de cursus iconen schilderen bij de in Den Helder bekende iconen schilder Ineke Pastoor. Ook Jan is bij haar op les.
Hoewel technisch gezien iedereen een icoon kan schilderen speelt het geloof in God een heel belangrijke rol. Want als het alleen om techniek zou gaan en zonder gevoel voor het mysterie van het geloof, zo vinden Marion en Jan, kun je niet meer spreken over een icoon. Een icoon straalt liefde, vrede uit, ervaart Marion en het geeft een binding met je geloof, vult Jan aan.
In principe kan, mag iedereen een icoon schilderen, maar het moet je raken, iets met je doen, zegt Marion. Zonder de meerwaarde van het geloof maak je een schilderij wat op een icoon lijkt, maar het niet is, denkt Jan. Iconen mogen nooit alleen maar als kunstvoorwerpen worden beschouwd, dat is bijkomstig en marginaal. In de icoon troont God en het mysterie van God en dat komt tot uitdrukking in de icoon. Dat gold al in de tijd dat de eerste iconen geschilderd werden in de 5e eeuw en dat geldt ook in 2007.
Tot de categorie ongeduldig, behoren best veel mensen, waar onder ik. Maar geduld heb je nodig als je iconen wilt gaan schilderen. Het is monnikenwerk! Eenmaal aan het werk vergeet je alles, zelfs het horloge. Het is zo drie uur later. Het geeft rust in het hoofd, dat is zowel de ervaring van Marion als van Jan. Elke icoon wordt vanaf het begin gemaakt volgens een eeuwen oud recept. Aan het gebruik van kleuren b.v. zijn vaste regels gebonden waar je je aan houden moet. Een icoon bestaat altijd al, je maakt dus altijd een kopie!! Laag voor laag wordt de te maken afbeelding opgebouwd. Zes á acht lagen zijn geen uitzondering.
In het kiezen van het materiaal waarop je wilt gaan schilderen ben je vrij. Marion werkt het liefst op “MDF”, Jan kiest voor massief hout omdat dit als materiaal terug grijpt naar de oorsprong. Aan een “eenvoudige” icoon, (die niet bestaat), wordt zeker meer dan 100 uur gewerkt. Aan de icoon “Johannes de theoloog”, heeft Jan met veel plezier gewerkt. De “Moeder Gods” was voor Marion heel bijzonder om te schilderen. Ja, zij weten ook welke icoon zij graag nog eens willen maken. Voor Marion is dat de icoon met de beide aartsengelen; Gabriël en Michael en op Jan zijn verlanglijstje staat een icoon in kruisvorm en misschien een icoon als tweeluik. Iconen worden ook wel ingezegend zoals dat heet.
De iconen die Jan en Marion hebben, zijn dat niet. Voor zover zij weten bestaan daar geen vaststaande regels voor. Krijgt een icoon daardoor een meerwaarde? Dat zal door iedereen weer anders worden ervaren zo denken zowel Marion als Jan. Als een icoon niet ingezegend is betekent dit niet dat een icoon gewoon een mooi plaatje is. Het is een waardige en waardevolle uitdrukking van je geloof. In de icoon worden wij er aan herinnerd dat ook wij icoon zijn van God. Marion zou wel afstand kunnen doen van een icoon. Maar die ze tot nog toe heeft gemaakt? Nee! Moeilijk hoor, zegt Jan. Ik weet op dit moment niet of ik dat zou kunnen. Voor zijn schoonzusje maakte Jan wel een icoon van de „Moeder Gods‟. Sinds het overlijden van zijn schoonzus hangt deze icoon in de woonkamer van Jan.
De icoon heeft een meerwaarde gekregen die er echt toe doet. Het woord verkopen van iconen staat niet in het woordenboek van Marion en ook niet in dat van Jan. Of dat bij een herdruk er wel in komt blijft een open vraag. Nu is die behoefte er zeker nog niet. Maar zeg nooit: Nooit. En wanneer lezen we in de krant: Iconen expositie van Marion Borsch en Jan Wouters, zit dat er wel aan te komen? Voorlopig blijf ik nog op les. Steeds blijven trainen, dat heb ik broodnodig, is Marion van mening. Nee aan exposeren ben ik nog lang niet toe. Exposeren? Ik weet (bijna) zeker van niet zegt Jan, daarvoor is bijvoorbeeld mijn productie van iconen veel te laag. Nee, ik vind het waardevol om dit te kunnen doen en dat is voor mij genoeg.
Als u nou denkt: een icoon schilderen, dat zou ik best wel willen proberen. Dan hebben Marion en Jan een eensluidend advies: Nooit zonder een cursus!! Dus wij Vredeskerkers hebben geboft met de “ Expositie”, in de vitrinekast met de prachtige iconen van de hand van Marion en Jan. Iconen die met veel liefde en toewijding door beiden zijn gemaakt. Een prachtige hobby van Marion en Jan en och zo‟n expositie in de vitrine is zeker voor herhaling vatbaar, vindt u ook niet?
Rien Schelhaas